Zwykle zaskakuje nas, jak szybko rosną nasze dzieci – smyk, który jeszcze przed chwilą był słodkim niemowlakiem, dumnie paraduje już z plecakiem szkolnym. Są jednak sytuacje, kiedy czujemy, że nasza pociecha rozwija się bardzo szybko i nie chodzi tutaj o szybki upływ czasu. Jeśli zauważacie u swojego dziecka objawy dojrzewania płciowego i jesteście przekonani, że to stanowczo za szybko – czas skonsultować się ze specjalistą.
CZYM JEST PRZEDWCZESNE DOJRZEWANIE PŁCIOWE I DLACZEGO POWSTAJE?
O przedwczesnym dojrzewaniu mówimy, jeśli zauważamy jego objawy u dziewczynek poniżej 9 roku życia i chłopców poniżej 10-tego. Najczęściej przyczyną są zaburzenia hormonalne, czasem jednak powód to obecność guzka w okolicach podwzgórza lub choroba nadnerczy. Przedwczesne dojrzewanie częściej obserwuje się u dziewczynek.
JAK ROZPOZNAĆ, ŻE COŚ JEST NIE TAK?
Objawy przedwczesnego dojrzewania są dokładnie takie same, jak symptomy dojrzewania w prawidłowym okresie rozwoju. U dziewczynek można zauważyć powiększenie się gruczołów piersiowych – zwykle najpierw rozwija się pierwszy z nich. Pierwszym symptomem dojrzewania chłopców jest powiększenie się jąder, wkrótce potem następuje łatwiejsze do zauważenia dla rodziców powstanie owłosienia pod pachami oraz w okolicach narządów płciowych. Pot dziecka zaczyna inaczej pachnieć, dochodzą także zmiany na skórze twarzy.
DIAGNOZA
Wielu rodziców, którzy obserwują wystąpienie przedwczesnego dojrzewania płciowego u swojego dziecka, zastanawia się, do którego lekarza udać się z tym problemem. Warto zatem wiedzieć, że pierwsze kroki należy skierować do gabinetu lekarza ogólnego. Pediatra oceni, czy rzeczywiście mamy do czynienia z niepokojącymi objawami – jeśli tak, otrzymamy skierowanie do endokrynologa.
Jakich badań możemy spodziewać się u specjalisty?
1. Ocena zaawansowania przedwczesnego dojrzewania. W tym celu lekarz użyje skali Tannera – oceni wielkość piersi/jąder.
2. Wystąpienie miesiączki u dziewczynki, stopień zaawansowania owłosienia łonowego oraz pod pachami.
3. Skontrolowanie tempa wzrastania.
4. Rentgen dłoni i nadgarstka (celem tego badania jest ocena dojrzewania kości dziecka).
5. Kontrola poziomu hormonów.
By sprawdzić ostatnie z wymienionych, zleca się badania krwi. Na podstawie uzyskanego wyniku lekarz ocenia stężenie gonadotropin – LH i FSH oraz hormonów płciowych, czyli striadolu i testosteronu. Jeśli poziomy LH oraz FSH okażą się zbyt wysokie, kolejnym krokiem w celu uzyskania diagnozy będzie wykonanie rezonansu magnetycznego. Badanie to pozwoli sprawdzić, czy w przysadce lub podwzgórzu znajduje się guzek.
LECZENIE
W przypadku wystąpienia przedwczesnego dojrzewania płciowego, leczenie jest bardzo zróżnicowane i ściśle zależne od przyczyny nieprawidłowości. I tak, jeżeli wyklucza się guzki, a dziecko ma jedynie łagodnie powiększone piersi/delikatne owłosienie łonowe, zaleca się kontrole endokrynologiczne, przeprowadzane co sześć miesięcy.
W przypadku, gdy za przyczynę uznaje się nieprawidłową pracę podwzgórza (ale wykluczono guzek), dziecko otrzymuje domięśniowo zastrzyki, które hamują wydzielanie hormonów. Leczenie takie przeprowadza się do około 11 roku życia dziecka.
W przypadku stwierdzenia guzków, czasem konieczne jest przeprowadzenie operacji ich usunięcia – warto jednak podkreślić, że w przypadku małych guzków podwzgórza często zaleca się jedynie ich obserwację (w tym celu co 6 miesięcy wykonuje się rezonans magnetyczny).
PRZEDWCZESNE DOJRZEWANIE? TO POWAŻNA SPRAWA
Jeśli zauważymy u dziecka jakiekolwiek objawy przedwczesnego dojrzewania płciowego, wizyta u lekarza powinna być przeprowadzona jak najszybciej. W wielu przypadkach okazuje się, że wystarczy jedynie obserwować malucha – jednak o tym musi zadecydować specjalista.
