Leczenie w onkologii łączy w sobie ideę współpracy zespołowej: chirurga, radioterapeuty, chemioterapeuty, histopatologa i psychologa. Panuje przekonanie, podtrzymywane przez część środków społecznej komunikacji, że nie ma leku na raka. Tymczasem rak to w rzeczywistości kilkaset różnych jednostek chorobowych i trudno się spodziewać, że mógłby być jeden lek na nie wszystkie. Obecnie lekarze dysponują wieloma środkami leczniczymi skutecznymi w leczeniu raka. Dobór metody zależy od rodzaju i postaci nowotworu, od jego lokalizacji, zaawansowania procesu chorobowego, nasilenia objawów ubocznych itp. Na podstawie doświadczeń w leczeniu dziesiątków tysięcy podobnych przypadków wybiera się tę metodę, która okazała się najskuteczniejsza.
Leczenie większości nowotworów rozpoczyna się od z a b i e g u chirurgicznego, który polega na usunięciu guza wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi lub na zmniejszeniu jego masy. Badanie usuniętych tkanek umożliwia postawienie ostatecznego rozpoznania histopatologicz-
nego. Istotne znaczenie ma usunięcie węzłów chłonnych, ponieważ stanowią one barierę rozprzestrzenienia się nowotworu złośliwego i dlatego mogą być zajęte przez komórki raka. Pozostawienie ich mogłoby się wiązać z późniejszym nawrotem choroby. We wcześnie wykrytych (niezaawan- sowanych) przypadkach operacja jest często zabiegiem ostatecznym, prowadzącym do całkowitego wyleczenia.
Zasady leczenia w radioterapii nie są tak oczywiste jak w leczeniu chirurgicznym, dlatego poświęcę jej więcej miejsca. Radioterapia należy do podstawowych metod leczniczych w onkologii i polega na niszczeniu nowotworu przez naświetlanie promieniami jonizującymi (powodującymi powstawanie naładowanych elektrycznie atomów i cząsteczek). Stosuje się fale elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości i dużej energii (promieniowanie rentgenowskie – X i promieniowanie gamma) lub rozpędzony strumień cząsteczek składowych atomu (elektrony, protony, jądra helu, mezony). Promieniowanie wytwarzane jest przez specjalne urządzenia lub przez promieniotwórcze izotopy różnych pierwiastków. Promienie mogą być kierowane na guz z pewnej odległości (teleterapia –np. ztzw. bomby kobaltowej) albo z substancji promieniotwórczych wszczepianych w guz lub wprowadzanych do ciała w bezpośrednie sąsiedztwo zmiany chorobo-wej (brachyterapia).